Vragen over de werking van het warmtenet
Een warmtenet is een lokaal geïsoleerd leidingennetwerk waar heet water doorheen stroomt. Met dit hete water kun je een huis of gebouw verwarmen. Dit water is in de meeste gevallen fossielvrij verwarmd en vervangt de cv-ketel op aardgas. Een warmtenet is ook wel bekend onder de naam stadsverwarming.
Onze warmte komt van meerdere lokale bronnen. Denk hierbij aan restwarmte van de industrie, zoals uit een datacenter, zonne-energie en duurzame bio grondstoffen. Mogelijke warmtebronnen zijn verder nog warmte uit (afval)water en aardwarmte. Een slim groen warmtenet is een open warmtenet waar duurzamere bronnen kunnen worden aangesloten en minder duurzamere bronnen kunnen worden afgeschaald.
Een open netwerk heeft een “bronnenstrategie”, waarbij het warmtenet in de loop van de jaren gebruikmaakt van meerdere duurzame warmtebronnen. Vaak is het een kip-ei verhaal. Voor de ontwikkeling van een warmtebron, zoals aardwarmte, heb je een grote afname oftewel een groot warmtenet nodig. Om uiteindelijk een groot warmtenet met aardwarmte als bron te realiseren, moet je eerst gebruik maken van andere bronnen die schaalbaar zijn. Als het warmtenet groeit, moet de hoeveelheid beschikbare warmte kunnen groeien. In de tussentijd wordt dan ook gewerkt aan de ontwikkeling van bronnen zoals aardwarmte en restwarmte uit de industrie. En kunnen deze vervolgens op het warmtenet worden aangesloten.
Warmte is een basisbehoefte en jij als afnemer wordt beschermd door de Warmtewet. Deze stelt strenge eisen aan het warmtenet en ziet toe op de levering van die warmte. In het geval van calamiteiten heeft de wet ook verplichtingen voor het warmtebedrijf. Denk hierbij aan wettelijk verplichte back-up-installaties. In het geval van een storing geldt de verplichting om die op zeer korte termijn op te lossen.
Je bent niet verplicht om warmte af te nemen. De warmteafleverset heeft altijd enig verbruik door de warmhoudfunctie, maar wat je niet verbruikt (ruimteverwarming en warm tapwater), betaal je ook niet. De vaste kosten voor aansluiting, onderhoud en vastrecht betaal je wel.
Vragen over vrije keuze van aansluiting en leveranciers
Ja, er geldt geen aansluitverplichting. Als je huurder bent, dan kiest de verhuurder op welke manier de warmte wordt geregeld. Als eigenaar van een bestaande woning kies je zelf of stem je binnen de Vereniging van Eigenaren (VvE).
Voor nieuwbouw geldt dat nieuwbouwprojecten sinds juli 2018 niet meer op aardgas worden aangesloten. De ontwikkelaar van het project heeft de keuze uit verschillende duurzame vormen van verwarming. Op het moment dat de ontwikkelaar kiest voor een warmtenet, kopen de nieuwe bewoners een woning inclusief aansluiting op een warmtenet. De woning wordt met een warmtenetaansluiting opgeleverd.
Overstappen naar een andere warmteleverancier op hetzelfde warmtenet is niet mogelijk. Anders dan bij aardgas of elektriciteit brengt het lokale karakter van een warmtenet met zich mee dat er zich één leverancier op een warmtenet bevindt. In tegenstelling tot het aardgas- en elektriciteitsnetwerk is de schaalgrootte van een warmtenet beperkt door het lokale karakter. Meerdere leveranciers op één lokaal netwerk zou leiden tot inefficiëntie en daarmee hogere kosten voor de consument.
Het niet kunnen overstappen betekent echter niet dat de warmteleverancier vrij spel heeft om bijvoorbeeld prijzen te bepalen. De consument is daarvoor beschermd door de Nederlandse Warmtewet. De maximale warmtetarieven worden jaarlijks vastgesteld door de Autoriteit Consument en Markt (ACM). De ACM kan ook ingrijpen in de tarieven als een warmtebedrijf een te hoog rendement behaalt.
Voor een deel van de kosten van aardgas en elektriciteit is het de laatste jaren mogelijk om van leverancier te wisselen. Dat is een vrije markt. Voor het transport en het netwerk van aardgas en elektriciteit geldt dat je niet kunt kiezen. Dat deel is gereguleerd. De gedachte is dat doordat consumenten kunnen wisselen, de marktpartijen altijd het meest gunstige aanbod aan de consument zullen willen doen en dat daardoor de prijzen laag blijven. Er zit wel een schaduwkant aan deze redenering. De afgelopen maanden zagen we dat een aantal prijsvechters failliet zijn gegaan. Consumenten werden geconfronteerd met een stijging van de kosten van honderden euro’s per maand. De lage prijzen bleken te laag om continuïteit te garanderen.
Voor het warmtenet geldt dat je niet kan kiezen voor een andere leverancier. Maar om ervoor te zorgen dat warmteleveranciers geen misbruik maken van hun positie, controleert de Autoriteit Consument en Markt (ACM) de markt. De ACM stelt maximumprijzen vast en ze controleren of de warmteleverancier niet te veel winst maken. Op deze manier is de consument er ook zeker van dat ze een prijs betalen die niet te hoog is.